Een ras
Een ras is een groep dieren die bepaalde kenmerken bezit door selectieve fok. Met andere woorden: een ras draait om eigenschappen. Fokkers selecteren op eigenschappen en creëren daarmee een ras of houden het ras in stand.
De essentie van een ras zit in de eigenschappen, niet in raszuiverheid.
“een ras is een ras als mensen zeggen dat het een ras is”
Dus zo ook de Tollentler. Niet erkend door het FCI , haar verenigingen en verengingen en verenigingen, maar wel door de fokker en door degene die er één bezitten.
In de veeteelt is het kruisen van rassen heel normaal, want het fokdoel en de gewenste eigenschappen staan centraal. Dit zouden belangrijke lessen moeten zijn voor de raszuivere hondenfokkerij. Uit deze hoek blijkt dat kruisen niet eng is, maar juist heel nuttig.
Kruising tussen 2 rassen
De meest simpele kruising is tussen twee rassen. Ras A wordt gekruist met ras B en daaruit volgt de nakomeling F1 (generatie 1) die 50% genen heeft van ouder A en 50% van ouder B. In de veeteelt wordt dit soort kruising heel veel toegepast bij melkkoeien en schapen. Met de F1 wordt dan niet gefokt, want die dient alleen voor productie, vanwege redenen die hierboven staan besproken bij ‘voorbeelden uit de veeteelt’. Een kruising waarbij er niet met de nakomeling wordt gefokt, wordt ook wel een ‘terminale kruising’ genoemd. Een kruising tussen twee rassen heeft optimale individuele heterosis, met name als beide rassen genetisch heel verschillend zijn.
In potentie gezonde honden fokken
De KMSH (overkoepelend orgaan van de rasverenigingen in België) heeft begin 2017 een serie video’s gepubliceerd waarin ze op een hele duidelijke manier uitleggen waar je op moet letten als je in potentie gezonde honden wil fokken.
Het is echt de moeite waard om de lessen van de KMSH te bekijken!
(het zijn filmpjes van slechts enkele minuutjes)
Stambomen
Omdat onze outcross F1 combinaties geboren zijn uit raszuivere honden kunnen we dus een stamboom afgeven. Ook weten we omdat we de voorouders kennen, waarmee we fokken. Een stamboom is niet meer en niets minder dan het vastleggen van de ouders, voorouders en zo.
Verbreding van de genenpool binnen het ras
Aangetoond is dat een grote genenpool ofwel een hoge genetische diversiteit in een populatie cruciaal is voor het voortbestaan van een ras. Het is dus belangrijk om geen overlap in de stamboom te hebben, dus geen dubbele voorouders. Dit is bij het ras Entlebucher nagenoeg onmogelijk, en wordt elke generatie moeilijker.
2 honden die beide een hoog inteelt percentage hebben, maar niet verwant (geen familie) zijn aan elkaar, kun je combineren en daarmee de genetische diversiteit van de pups vergroten t.o.v. de ouderhonden. De pup krijgt immers evenveel genen mee van de vader als van de moeder. Als de genen van de vader en de moeder geen overeenkomsten vertonen, krijgt de pup dus meer unieke genen mee dan de beide ouders afzonderlijk hebben. De moeilijkheid zit hem in het vinden van een Entlebucher die niet verwant is aan een andere Entlebucher.
Vroeger was het mogelijk om buiten de landsgrenzen een niet verwante hond te vinden van je ras, maar aangezien het steeds makkelijker is geworden om grensoverschrijdend te denken en handelen is deze optie niet meer opportuun.
De averagd Mean Kinship = 38.8% (COI waarde van het ras Entlebucher Sennenhond)
Dat wil zeggen dat gemiddeld genomen, de Entlebucher bijna 40% kans heeft dat de vader en de moeder een zelfde genenpakket hebben (60% van de genen is dus nog uniek). Die dubbele genen zorgen ervoor dat bepaalde positieve kenmerken in een ras vastgelegd worden maar vergroten ook de kans op erfelijke ziektes en verlagen de levensverwachting, immuunsysteem en vruchtbaarheid.
Door de jaren heen heeft het ras Entlebucher gelukkig wel geprobeerd lager in de inteelt te fokken. Maar dit gaat door de generaties heen resulteren in dat er nagenoeg niet genoeg onverwante meer te vinden zijn.
Fokkers die combinaties maken zeggen dat ze de wetenschap hebben dat beide ouders gezond zijn. Dat baseren ze op enkele uitslagen. HD – PRA – EU – oogtesten enz.
Wat ze zich niet realiseren is dat het combineren van deze 2 ogenschijnlijk gezonde, maar verwante honden, betekent dat je de genetische diversiteit en dus het systeem dat een hond nodig heeft om gezond te zijn, afbreekt. Op deze manier wordt de genetische diversiteit van de pup dus lager dan die van de ouders en daarmee verlaag je de kans op een gezonde hond.
Dus waar goed bedoeld 2 gezonde honden gecombineerd worden, worden in potentie minder gezonde pups op de wereld gezet.
Kijk voor meer informatie over fokkerij en selectie, deze video.
De gevolgen van inteelt worden in deze video erg goed en gemakkelijk uitgelegd.
Verbreding van de genenpool door outcross
Wat nou als je 2 honden van 2 verschillende rassen combineert?
Enerzijds voeg je een heel nieuw pakketje genen toe aan de pup van jouw ras wat de potentiële gezondheid.
Wat zegt de wetenschap over outcross?
De laatste jaren wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar inteelt en de gevolgen daarvan. Een aantal directe gevolgen die op termijn aan het licht komen zijn:
⦁ Lage vitaliteit (de honden leven korter; de gemiddelde leeftijd van een ras zal teruglopen).
⦁ Verlaging van de vruchtbaarheid (kleinere nesten en een terugloop van geslaagde dekkingen)
⦁ Sneller ziek worden (een slechter immuunsysteem maakt dat ze vatbaarder zijn voor ziektes en het herstellend vermogen slechter is)
⦁ Meer genetische aandoeningen (meer erfelijke ziektes)
⦁ Lage diversiteit (in de ideale wereld heeft een levend wezen 100% verschillende genen zodat hij optimaal bestand is tegen ziektes en een optimaal zelf-herstellend vermogen heeft.*)
Bij een lagere genetische diversiteit heeft een hond een groter aantal van dezelfde genen in zijn lijf. De helft van het genenpakket bestaat uit de genen van de vader en de helft is van de moeder. Als de ouders dezelfde voorouders hebben, hoe ver ook terug in de stamboom, betekent dit dat hun nakomelingen deels dezelfde genen meekrijgen waardoor het genenpakket niet meer 100% uniek is.
Interessante artikelen en video’s m.b.t. de gevolgen van inteelt zijn:
Genetische diversiteit – Pieter Oliehoek (met automatische ondertiteling)
Inteelt – KMSH (Nederlands gesproken)
Volendamse ziekte – NPO (gevolgen van inteelt bij mensen)
Kort door de bocht, voor het geval je geen tijd hebt om de video’s te bekijken: Hoe zou je het vinden om je nieuwe vriendje of vriendinnetje op een verjaardagsfeestje voor te stellen aan 1 belangrijk persoon in je leven en die ene persoon is én je moeder én je oma? Bij honden is dit heel normaal…! Bizar.
Hoe denken de rasverenigingen en overkoepelende organen over outcross?
Steeds meer rasverenigingen, maar ook de Raad van Beheer (overkoepelend orgaan van rasverenigingen Nederland) realiseren zich dat diversiteit in de genenpool een belangrijke basis is voor de gezondheid van een hond.
Zij hebben dit o.a. verwoord in het Fairfokplan 2014. ‘Genetische diversiteit is nodig om gezonde honden te kunnen fokken en vraagt dus om een grote genenpool.’
NB: Helaas heeft de Raad van Beheer tot op de dag van vandaag nog geen actie ondernomen om de genenpool van de verschillende rassen te verbreden. Een halfbroer en halfzus mogen nog steeds pupjes krijgen samen. Hoe raar is dat?!
Wel hebben zij middels een reeks video’s de stamboomhond gepromoot, die per definitie een kleinere genenpool hebben door een gesloten stamboek. Gelukkig zijn er diverse rasverenigingen die een outcross programma ingediend hebben.
De KMSH (overkoepelend orgaan van rasverenigingen België) heeft begin 2017 een mooie serie video’s gepubliceerd waarin ze op een hele duidelijke manier uitleggen waar je op moet letten als je in potentie gezonde honden wil fokken.
Het is echt de moeite waard om de lessen van de KMSH te bekijken! (het zijn filmpjes van een paar minuutjes)
Verbreding van de genenpool binnen het ras
Aangetoond is dat een grote genenpool ofwel een hoge genetische diversiteit in een populatie cruciaal is voor het voortbestaan van een ras. Het is dus belangrijk om geen overlap in de stamboom te hebben, dus geen dubbele voorouders.
2 honden die beide een hoog inteelt percentage hebben, maar niet verwant (geen familie) zijn aan elkaar, kun je combineren en daarmee de genetische diversiteit van de pups vergroten t.o.v. de ouderhonden. De pup krijgt immers evenveel genen mee van de vader als van de moeder. Als de genen van de vader en de moeder geen overeenkomsten vertonen, krijgt de pup dus meer unieke genen mee dan de beide ouders afzonderlijk hebben. De moeilijkheid zit hem in het vinden van een Mastiff die niet verwant is aan een andere Mastiff. Vroeger was het mogelijk om buiten de landsgrenzen een niet verwante hond te vinden van je ras, maar aangezien het steeds makkelijker is geworden om grensoverschrijdend te denken en handelen is deze optie niet meer opportuun.
Verbreding van de genenpool door outcross
Wat nou als je 2 honden van 2 verschillende rassen combineert? Enerzijds voeg je een heel nieuw pakketje genen toe aan de pup van jouw ras wat de potentiële gezondheid verbetert, anderzijds weet je niet zo goed wat je kunt verwachten op het gebied van uiterlijk en karakter.
Bij een kruising zie je eigenschappen terug van de 2 rassen en dan is het best spannend om te zien welke eigenschappen zich op welke manier gaan ontwikkelen, maar het is tevens heel boeiend en leerzaam! Je leert om te kijken naar een hond en niet naar een hond binnen een ras.
Is een doorsnee kruising dus gezonder dan een rashond?
In de basis heeft de hond een totaal pakket aan genen meegekregen met een optimale diversiteit, wat de genetische gezondheid verhoogt.
Échter als de ouders beide niet getest zijn op erfelijke afwijkingen, is er nog steeds een behoorlijke kans aanwezig op gezondheidsproblemen, hoewel de kans kleiner is dan bij een combinatie van honden uit hetzelfde ras met dezelfde erfelijke afwijkingen. Dit heeft te maken met de plaats in het lichaam waar het foute gen zich bevind. Zitten de foute genen op dezelfde plek ‘in de hond’ dan is de kans op overerving groter. Maar het is niet zo dat een uniek genenpakket werkt als een toverstokje en alle mogelijke gezondheidsproblemen weg gumt.
Ik zag laatst een bericht voorbij komen waarbij men aangaf welke eigenschappen de pup van de vader zou krijgen en welke van de moeder, en dat is natuurlijk kolder. Naarmate de hond ouder wordt ga je zien hoe hij zich ontwikkelt.
Onze ‘halve Entlebucher’s’
Door de jaren heen hebben we wat geëxperimenteerd met outcross.
Dit omdat er nog altijd een risico bestaat dat de Overheid bepaalde rassen gaat verbieden. Dit is al gebeurd bij de kortsnuitige dus waarom niet bij rassen met een te kleine genenpool. Hier zou de Entlebucher zo maar eens onder kunnen vallen.
Het is niet eenvoudig een ras te vinden wat het best past zodat je het ras wat je graag fokt het dichtst benaderd.
We verdiepen ons inmiddels al jaren in de genetica en zien de voordelen van outcross.
Gezondheid!
We zien dat de outcross hondjes het heel goed doen.
Dit neemt niet weg dat je alles kunt uitsluiten maar ‘fokken is gokken’ is het laatste waar wij ons aan willen confirmeren. Je kunt namelijk wel degelijk veel uitsluiten als je het maar test en weet (indien bekend) of het een dominant gen betreft of een recessief gen – een dominant gen, vererft per definitie-. En het uitsluiten van alle honden die een of andere afwijking hebben verkleind de genenpool dusdanig dat je kunt wachten op gezondheidsproblemen en het ontstaan van erfelijke afwijkingen.
Stambomen!
Omdat onze outcross F1 combinaties geboren zijn out raszuivere honden kunnen we dus een stamboom afgeven.
Een stamboom is niet meer en niets minder dan het vastleggen van de ouders, voorouders en zo.
We zien dat de outcross hondjes het heel goed doen.
Dus: We waren heel erg benieuwd naar de gezondheidsresultaten van
de Tollentlers t.o.v de Entlebucher.
Zodra we alle resultaten binnen hebben zal hieronder een opsomming volgen:
⦁ HD
⦁ ED
⦁ Oogafwijkingen
⦁ Hart
⦁ DNA test
⦁ GD – Genetic Diversity …. versus ….. de gemiddelde Entlebucher
Er zijn helaas geen testen om vast te stellen of honden aanleg voor kanker hebben. Dus daarvoor moeten we ons gezonde verstand gebruiken.
Heeft u nog vragen?
Dan kunt u altijd contact met ons opnemen.
Email: contact@malpieheide.nl
Kennel van de Malpieheide
Bergeijksedijk 2
5556 XJ Valkenswaard
tel. 040-2068572
Entlebuch cattle dog